طراحی زیبای باغ در دوره افشاریه و ساخت ان دردوره زندیه بوده است محمد تقی خان بافقی که حاکم شهر یزد بوده قبل از اینکه باغ را بسازد یک قناتی به نام قنات دولت اباد احداث میکند و در همان مکان، باغ دولت اباد را تاسیس می کند و در انجا هم مکان زندگی و هم ارگ حکومتیش بود واین باغ به دلیل اینکه توسط دولت ساخته شده است به ان، باغ دولت اباد میگویند. محمد تقی خان بافقی جدا از باغ ، مجموعه هایی عام المنفعه که شامل مدرسه،حمام،بازار،میدان و.. در خیابان قیام احداث کرد.باغ دولت اباد جزء 9باغ ایران که به ثبت جهانی رسیده در یونسکو شده است.حوض وسط باغ در سال 1378ساخته شد و قبلا یک مسیرخاکی وجود داشت اغ دارای شبستان تابستانه و زمستانه است،شبستان زمستانی را در شمال باغ احداث میکردند بدلیل اینکه تابش خورشید در ان مکان بیشتر بوده
ویژگی های باغ دولت آباد
شبستان تابستانی را در جنوب باغ احداث میکردند بدلیل اینکه سایه بیشتری در ان سمت قرار میگیرد و باعث خنک بودن انجا میشود. مساحت باغ حدودا11هزارهکتار بوده است و بدلیل احداث خیابان بخشی از ان از بین رفته است و اب باغ هم از قنات تامین می شود و در حال حاضر تنها یک چاه در پارکینگ بابلی ها است و حوض ها و ابنما ها از این چاه عمیق تامین می شوند ولی در این زمان استفاده نمیشود. دوتا از ویژگی ها ی باغ این است که در لیست جهانی یونسکو ثبت شده است و بادکیر ان یکی از بلند ترین بادگیرهای جهان شناخته شده است .چوب هایی که در اطراف بادگیر بیرون امده به این دلیل است که از ان به عنوان داربست استفاده کنند تا بتوانند به بالای بادگیر رفته وان را ترمیم کنند
ویژگی های بادگیر باغ دولت آباد
این بادگیر ها را بخاطر وجود ساختمان ها و درختان بلند تر میساختن و اتاقک هایی هم در اطراف ان وجو دارد،بادگیر کلمه ای اشتباهی است منظور کلی بادگیر به معنی نگهداشتن باد است. در اینجا سه مدل کلی بادگیر را معرفی خواهیم کرد: این شکل بادگیر معروف هست به بادگیر یکطرفه یعنی سه طرف ان بسته میباشد و طرف چهارم ان باز میباشد و اکثر بادگیر های یکطرفه بسمت شمال میباشد مثل میبد و اردکان نوع دیگر، به بادگیر یزدی معروف است که چهار طرف ان باز میباشداز هر طرفی که باد بیاید ازاطراف ان به پایین هدایت میشود مثل چوپوقی،هشت وجهی و… کاربرد انها نسبت به بادگیرهای دیگر بهتراست؛در زیر بادگیر حوضچه ای قرار دارد که باعث میشودزمانی که باد می اید به اب برخورد کند تا باد خنکی وارد اتاق ها شود.
مزیت های بادگیر باغ دولت آباد
ـ یکی از مزایا دیگر ان این هستش که گردو غباری که باد با خود می اورد باعث میشود که مانع از ورود ان به اتاق شود و به عنوان فیلتر اولیه کار میکند نوع دیگر بادگیر این است که دو طرف ان باز میباشد و دوطرف دیگر بسته این مدل بادگیرها بیشتر در کرمان وجود دارد. هشتی که معمولا در ورودی خان ها درست می کردند و به شما فرصت انتخاب در ورود به حیاط اندرونی، بیرونی،استپل و…می دادند و هشتی نور مورد نیاز خود را از سقف های هشتی میگرفت و دارای فضای خنکی می باشد ابنما هایی وجود داشته که بدون وجود پمپ اب از انها اب بیرون می امده و این بخاطر ارتفاع بوده است.
بخش های باغ دولت آباد
در تمام درب های باغ پادری هایی وجود دارد که از ورود گرد و غبار و حشراتی مانند عقرب که با جریان باد میامدند جلوگیری کند و مانع از ورود انها به ساختمان شود و یکی از دلایل دیگر پادری ها این است که زمانی یک مهمان وارد اتاق میشود بدلیل بلندی پادری مجبور است گام بلند تری بردارد و بدون اراده حالت تعظیم به منظور احترام سرش را به پایین می اورد. شکل خاص این درب ها و شیشه ها ی رنگی با اشکال کوچک که بین چوب ها قرار دارد یک نظم و شکل خاصی ایجاد کرده اند.این شکل ها و رنگ های مختلفی که استفاده کردند ویژگی های خاصی دارد مانند زمانی که نورافتاب به شیشه ها برخورد می کند و بروی قالی بازخورد میشود یک زیبایی منحصر به فردی را ایجاد میکند و یکی دیگر از خاصیت های ان باعث درمان بیماری زردی می شود و حشراتی مانند مگس،زنبور را از ان مکان دور میکند
